Bronnen en literatuur

Afkortingen

Gedrukte bronnen

Literatuur

Links

 

Afkortingen

OGD = Blok, Oorkondenboek van Groningen en Drente

OUB = Friedländer, Ostfriesisches Urkundenbuch

 

Gedrukte bronnen

S.H. Abels en D. F. Kuiken (eds.), Oldambtster Warfsminuten 1563-1592, Groningen 1996

R. Alma, ‘Landeigenaars in Termunterzijlvest (ca. 1520)’, in: Gruoninga 43 (1998), 187-190

R. Alma, ‘Het Oudfriese landrecht van het Oldambt’ in: Us Wurk. Tydskrift voor Frysistiek 49 (2000), 139-159

E. Beninga, Chronikon der Fresen, bew. door L. Hahn en uitgeg. door H. Ramm, 2 delen, Aurich 1961-1964

P.J. Blok (ed.), Rekeningen der stad Groningen uit de 16de eeuw, Den Haag 1896

P.J. Blok et al. (eds.), Oorkondenboek van Groningen en Drente, Groningen 1896-1899 (afgekort OGD)

W.B.S. Boeles (ed.), ‘De hoofdbronnen eener geschiedenis van het kerkelijk regtswezen der Friezen onder het Munstersch bisdom’ in: Bijdragen tot de Geschiedenis en Oudheidkunde, inzonderheid van de Provincie Groningen 3 (1866), 148-171

H. Brugmans, ‘De Kroniek van het klooster Aduard’, in: Bijdragen en Mededeelingen van het Historisch Genootschap 23 (1902), 1-188

H. Deiter (ed.), ‘Gerhardi Oldeborchs, Pastoris zu Bunda im Reiderland, kleine ostfriesische Chronicke, betreffend die Jahre 1558 bis 1605’, in Jahrbuch der Gesellschaft für bildende Kunst und vaterländische Altertümer zu Emden 4, afl. 2 (1881), 75-95

U. Emmius, Ostfriesland (Führung durch Ostfriesland, d.h. genaue geographische Beschreibung Ostfrieslands), vert. door E. von Reeken, Frankfurt am Main 1982

U. Emmius, Friesische Geschichte, vert. en uitg. door E. von Reeken, 6 delen, Frankfurt am Main 1980-1982

H.O. Feith (ed.), ‘Bericht van Reiderland, desselfs liberteit ende appartenence ande Provincie van Stad Groninghen ende Ommelanden Species facti. 1620. Regio’, in: Pro Excolendo Jure Pa­trio 6 (1846), 518-521

H. O. Feith (ed.), Werken van de Ommelander jonker J. Rengers van ten Post, 3 delen, Groningen 1852-53

H.O. Feith, Warfsconstitutiën en oordeelen tot en met het jaar 1601 bijeenverzameld, Groningen 1863

J.A. Feith (ed.), De kroniek van Sicke Benninge, 1e en 2e deel (kroniek van van Lemego), uitg. en met kritische aanteekeningen voorzien, Utrecht 1887

J.A. Feith en H. Brugmans (eds.), De kroniek van Abel Eppens tho Equart, 2 delen, Utrecht 1911

W.J. Formsma en R. van Roijen (eds.), Diarium van Egbert Alting, 1553-1594, Den Haag 1964

E. Friedländer, ‘Güterverzeichnis des Klosters Langen in Ostfriesland’, in: Jahrbuch der Gesellschaft für bildende Kunst und vaterländische Altertümer zu Emden 2, nr. 2 (1877), 19-46

E. Friedländer (ed.), Ostfriesisches Urkundenbuch, Emden 1878-1881, repr. Wiesbaden 1968 (afgekort OUB)

B. van Geel, J. Buurman en H.T. Waterbolk, ‘Abrupte veranderingen in δ14C rond 2700 BP in paleo-klimatologisch en archeologisch perspectief’, in: D.P. Hallewas et al. (red.), Dynamisch Landschap. Archeologie en geologie van het Nederlandse kustgebied. Bijdragen aan het symposium ter gelegenheid van het afscheid van J.F. van Regteren Altena,  Amersfoort 1997, 153-173

M. de Haan Hettema (ed.), Het Fivelingoër en Oldampster landregt: een Oudfriesch handschrift uit de 14e eeuw,  met eene vertaling, Dokkum 1841

K. Honselmann en L. Schütte, Die alten Mönchlisten und die Traditionen von Corvey, Paderborn 1982-1992

J. Huninga, Oratio funebris in hororem Eggrici Eggaei Phebens... defuncti Anno MDCXV die XII Novemb., Groningen 1616

H.P.H. Janse en A. Janse (eds.), Kroniek van het klooster Bloemhof te Wittewierum, Hilversum 1991

S.R. Ketteler, General- und Special-Beschreibung des Hauses und des Ambtes Leerorth in Ecclesiasticis et Politicis ... anno 1735, Leer 1886

H. Klugkist Hesse en F. Ritter (eds.), ‘Die älteste Aufzeichnung der Sage von einer bei Weener untergegangene Stadt’, in: Upstalsboom-Blätter 4 (1914/15), 10-15

J.S.G. Koning, ‘Landrecht des Oldenamptes ende des vijften deels van Reijderlant, van 1471, tevens bevattende het oud-Oldambster landregt van 1327 (veeltijds 1427), opgesteld per decem electos in terra Reydensi in communi coetu pallae’, in: Pro Excolendo Jure Patrio 6 (1846), 671-744

R. Kötzschke (ed.), Die Urbare der Abtei Werden vom 9.-13. Jahrhundert, Bonn 1906 (Rheinische Urbare, dl. 2)

K. ter Laan, Prophecye van Jaarfke, Groningen 1931

H.Th.M. Lambooij en J.A. Mol (eds.), Vitae Abbatum Ordi Sance Marie. Vijf abtenlevens van het klooster Mariëngaarde in Friesland, Hilversum 2001

G. Liebe (ed.), ‘Ein Brüchteregister des Amtes Emden aus dem 15. Jahrhundert’, in: Jahrbuch der Gesellschaft für bildende Kunst und vaterländische Altertümer zu Emden 7, afl. 1 (1886), 19-92

G. Möhlmann, Ostfriesisches Urkundenbuch. Dritter Band: Ergänzende Regesten und Urkunden zu Band I und II, Aurich 1978 (afgekort: OUB III)

J.M. Nap (ed.), ‘Ommelander dijk- en zijlrechten uit de 15e en 16e eeuw’, in: Verslagen en Mededeelingen der Vereeniging tot Uitgave der Bronnen van het Oude Vaderlandsche Recht, dl. 4, nr. 2 (1899), 125-202

Ostfrieslands Dorfpropheten, oder Prophezeiungen von Jarfke, Büksenspanner, Büksenmaker u.a. Holländisch-deutsche Ausgabe, Emden 1878

F. Philippi en M. Bär (eds.), Osnabrücker Urkundenbuch, 4 delen, 1892-1902, herdr. Osnabrück 1977-1982

H. Reimers (ed.), Friesische Papsturkunden aus dem vatikanischen Archive zu Rom, Leeuwarden 1908

G. Theuerkauf (ed.), ‘Ein Kirchenverzeichnis für den Münsterschen Archdiakonat Friesland um 1500’ in: Dona Westfalica. Georg Schreiber zum 80. geburtstage dargebracht von der Historischen Kommission Westfalens, Münster 1963, 354-373

E. Wiersum, ‘Visitatie-verslagen van de Johanniter-kloosters in Nederland (1495, 1540, 1595)’, in: Bijdragen en Mededeelingen van het Historisch Genootschap 48 (1927), 146-340

inv. kloosterarchieven, kerspelarchieven, zijlvestenijen, oud register feith***

Literatuur

S.H. Abels, Doopsgezinde families in het Oldambt 1520-1811, 3 delen, Eexterzandvoort 2002

J. Abrahamse, ‘Wold-Oldambt, een welvarend veengebied’, in: Noorderbreedte. Tijdschrift over Natuur, Milieu en Landschap van Friesland, Groningen en Drente 21 (1997), afl. 6, 33-35

S.H. Achterop, ‘De stenen strijdhamer uit Muntendam’, in: Groningse Volksalmanak 1959, 103-117

G. Acker Stratingh, ‘Over het eerste ontstaan van den Dollard’, in: Bijdragen tot de Geschiedenis en Oudheidkunde, inzonderheid der Provincie Groningen 7 (1870), 286-305

G. Acker Stratingh, ‘Nog een woord over het eerste ontstaan van de Dollard’, in: Bijdragen tot de Geschiedenis en Oudheidkunde, inzonderheid der Provincie Groningen 10 (1873), 161-176

G. A[cker] Stratingh en G.A. Venema, De Dollard of geschied-, aardrijks- en natuurkundige beschrijving van dezen boezem der Eems, Groningen 1855, repr. Groningen 1979

S.H. Achterop, ‘De stenen strijdhamer uit Muntendam’, in: Groningse Volksalmanak 1959, 102-116

S.H. Agterop, P. van der Wal, G.G. Wolthuis, Meeden, geschiedenis van een Gronings dorp, Groningen 1969

H. Antonides, Noord- en Zuidbroek in vroegere jaren, Noordbroek 1973

F. Arends, Erdbeschreibung des Fürstenthums Ostfriesland und des Harlingerlandes, Emden 1824, repr. Leer 1972

G.T.A. Arminius, ‘Ostfriesische Burgen, II: Das alte Steinhaus zu Bunde’, in: Ostfriesisches Monatsblatt 2 (1874), 159-165

N. Backmund, ‘Verkoop en afbraak van Heiligerlee en Nyeklooster-op-den-Dam in 1597’, in: Sacris Erudiri. Jaarboek voor Godsdienstwetenschappen 7 (1955), 381-385

R. Bärenfänger en H.A. Groenendijk, ‘Versunkene Siedlungen am Dollart’, in: Archäologie in Niedersachsen 2 (1999), 116-119

A.M. Bakker, Onderzoeksgebied woonlocatie De Hardenberg, gemeente Reiderland: een inventariserend archeologisch onderzoek, Amsterdam 2003 (RAAP-notitie 293 0925-6369)

P.G. Bartels, ‘Ubbo Emmius, Möhlmann und die Entstehung des Dollarts’, in: Jahrbuch der Gesell­schaft für bildende Kunst und vaterländische Altertümer zu Emden 1 (1872), 1-26

P.G. Bartels, ‘Fragmente zur Geschichte des Dollarts’, in Jahrbuch der Gesellschaft für bildende Kunst und vaterländische Altertümer zu Emden 2, afl. 1 (1875), 1-48

A.A. Beekman, Geschiedkundige atlas van Nederland, Tekstband, dl. 2: De voormalige zeeboezems in Friesland ten westen en ten oosten van de Lauwers, Den Haag 1918 (pp. 60-82: De Dollart)

K-E. Behre, ‘Die Entwicklungsgeschichte der natürlichen Vegetation im Gebiet der unteren Ems und ihre Abhängigkeit von den Bewegungen des Meeresspiegels’, in: Probleme der Küstenforschung im südlichen Nordseegebiet 9 (1970), 13-47

K-E. Behre, ‘Ackerbau, Vegetation und Umwelt im Bereich früh- und hochmittelalterlichen Siedlungen im Flußmarschgebiet der unteren Ems’, in: Probleme der Küstenforschung im südlichen Nordseegebiet 16 (1986), 99-125

K-E. Behre, ‘Die Umwelt prähistorischer und mittelalterlicher Siedlungen. Rekonstruktionen aus botanischen Untersuchungen an archäologischem Material’, in: Siedlungsforschung 6 (1988), 37-59

K-E. Behre, ‘Die Entstehung und Entwicklung der Natur- und Kulturlandschaft der ostfriesischen Halbinsel’, in: K-E. Behre en H. van Lengen (red.), Ostfriesland, Geschichte und Gestalt einer Kulturlandschaft, Aurich 1995, 5-37

K-E. Behre, ‘Die Veränderungen der niedersächsischen Küstenlinien in den letzten 3000 Jahren und ihre Ursachen’, in: Probleme der Küstenforschung im südlichen Nordseegebiet 26 (1999), 9-33

H. van Berkum, Kerkelijke geschiedenis van Nieuw-Beerta, Sneek 1856, 2e uitgebr. druk, Drieborg 1899

A.S. de Blécourt, Oldambt en Ommelanden. Rechtshistorische opstellen met bijlagen, Assen 1935

G. Blijham en O.S. Knottnerus, Het Oldambt, mensen en landschap door de eeuwen heen, dl. 2: Het Oldambtster landschap, Scheemda 2000

P.J. Blok, ‘Het Oldambt in oude tijden’, in: Groningse Volksalmanak 1890, 9-49

W. Bockhorst, Geschichte des Niederstifts Münster bis 1400, Münster 1985

P.Th.F.M. Boekholt en J. van der Kooi (red.), Spiegel van Groningen. Over de schoolmeestersrap­porten van 1828, Groningen 1996

P.C.J.A. Boeles, ‘Les trouvailles de monnaies Carolingiennes dans les Pays-Bas’, in: Jaarboek van het Koninklijk Nederlandsch Genootschap voor Munt- en Penningkunde onder de zinspreuk ‘Concordia res parvae crescunt’ te Amsterdam 2 (1915), 1-98 (pp. 83-94: Wagenborgen)

H. Boer, De overeenkomsten van 1391 en 1420 gesloten tussen de hovelingen van Reiderland en het Wold-Oldambt, z.pl. 1994

H. Boer, ‘Geschiedenis van de waterschappen in het gebied Wold-Oldambt’, in Boerderijen “Wold-Oldambt”, deel 2, 16-40

H. Boer, Geschiedenis van het waterschap Oldambt, Appingedam z.j. (1999)

De boerderijen in het “Wold-Oldambt”. Scheemda-Midwolda-Ekamp-Meerland-Heiligerlee-Wester­lee-Meeden, 2 delen, Scheemda 1997

G.J. Borger, ‘Die mittelalterliche und frühneuzeitliche Marschen- und Moorbesiedlung in den Niederlanden. Einige Bemerkungen zum Forschungsstand’, in: Siedlungsforschung. Archäologie - Geschichte -

      Geographie 2 (1984), 101-110

G.J. Borger, ‘Draining-Digging-Dredging: The Creation of a New Landscape in the Peat Areas of the Low Countries’, in: J.T.A. Verhoeven, Fens and Bogs in the Netherlands. Vegetation, History, Nutrient Dynamics and Conservation, Dordrecht 1992, 131-171

K. Brandt, ‘Siedlungsarchäologische Untersuchungen im nördlichen Rheiderland’, in: Jahrbuch der Gesellschaft für bildende Kunst und vaterländische Altertümer zu Emden 51 (1971)

K. Brandt, ‘Siedlungsarchäologische Untersuchungen im nördlichen Rheiderland während der Jahre 1971 und 1972’, in: Jahrbuch der Gesellschaft für bildende Kunst und vaterländische Altertümer zu Emden 53 (1973)

K. Brandt, ‘Siedlungsarchäologische Untersuchungen in den beiden Warften von Hatzum während des Jahres 1974’, in: Jahrbuch der Gesellschaft für bildende Kunst und vaterländische Altertümer zu Emden 55 (1975)

K. Brandt, ‘Siedlungsarchäologische Untersuchungen auf dem Gelände der Häuptlingsburg von Hatzum und der Alten Boomborg bei Hatzum in den Jahren Jahren 1975 und 1976’, in: Jahrbuch der Gesellschaft für bildende Kunst und vaterländische Altertümer zu Emden 57 (1977)

K. Brandt, ‘Handelsplätze des frühen und hohen Mittelalters in der Marsch zwischen Ems- und Wesermündung. Ein Vorbericht über archäologisch-historische Untersuchungen’, in: Zeitschrift Archäologie des Mittelalters 5 (1977), 121-144

K. Brandt, ‘Siedlungsarchäologische Untersuchungen auf dem Gelände der “Alten Boomborg” bei Hatzum im Jahre 1977’, in: Jahrbuch der Gesellschaft für bildende Kunst und vaterländische Altertümer zu Emden 59 (1979)

K. Brandt, ‘Siedlung und Wirtschaft in der Emsmarsch während des frühen und hohen Mittelalters. Historisch-siedlungsarchäologische Untersuchungen’, in: Probleme der Küstenforschung im südlichen Nordseegebiet 13 (1979), 155-185

K. Brandt en W. Schwarz, ‘Abriß der Siedlungsgeschichte aus archäologischer Sicht’, in: A. Risius, Stadt Weener (Ems). Geschichte der Stadt im Rheiderland, 2e herz. druk Weener 1994, 11-32

H. Breuer, ‘Dollart und Ems. Die Folgen der Dollartbildung für das Gebiet der unteren Ems: ein Beitrag zur Geomorphologie und zur Hydrodynamik des Emsstromes’, in Jahrbuch der Gesell­schaft für bildende Kunst und vaterländische Altertümer zu Emden 45 (1965), 11-90

E. Buringh, Afdeling Blijham. Groninger Mij van Landbouw 1854-1954. Jubileumuitgave ter gelegen­heid van het 100 jarig bestaan. Historische schetsen, Blijham 1954, herdr. 1981

P. Buring, 'Bodemkartering in een der oudste Dollardpolders', in: Boor en Spade 1 (1948), 189-194 (betr. Blijham) download pdf

P.A. van Buuren, ‘Iets over den Dollart', in: Tijdschrift van het Nederlandsch Aardrijkskundig Genootschap’, 2e serie, 4 (1887), deel 2, 494-528

W.A. Casparie en J. Molema, ‘Het middeleeuwse veenontginningslandschap bij Scheemda’, in: Palaeohistoria 32 (1990), 271-289

R.P. Cleveringa Pzn., ‘De Ommelander Gastrechters’, in: Groningse Volksalmanak 1939, 128-156

A.E. Clingeborg, ‘Het Groninger woudgebied, een voormalig veenlandschap?’ in: Boor en Spade 20 (1981), 184-205

J.K. de Cock, ‘De waterstaat: de Middeleeuwen’, in: W.J. Formsma et al. (red.), Historie van Groningen. Stad en Land, Groningen 1976, 593-612

R.A. Ebeling, ‘Ostfriesische Namen — Namen in Ostfriesland’, in: K-E. Behre en H. van Lengen (red.), Ostfriesland, Geschichte und Gestalt einer Kulturlandschaft, Aurich 1995, 353-362

R.A. Ebeling, ‘Over de namen van de middeleeuwse streekdorpen in Oostfriesland’, in: R.A. Ebeling, Tussen Vlie en Wezer. Verzamelde bijdragen tot de Friese, Oostnederlandse en Nederduitse naamkunde, Groningen 1999, 52-78 (oorspr. 1979)

C.H. Edelman en L.A.H. de Smet, 'Over de ontkalking van de Dollardklei', in: Boor en Spade 4 (1951), 104-114 download pdf

T. Edelman, ‘Oude ontginningen van de veengebieden in de Nederlandse kuststrook’, in: Tijdschrift voor Economische en Sociale Geografie 49 (1958), 239-246

T. Edelman, Bijdrage tot de historische geografie van de Nederlandse kuststrook, Den Haag 1974 (pp. 58-63: Dollardgebied)

W. Ehbrecht, Landesherrschaft und Klosterwesen im ostfriesischen Fivelgo (970-1290), Münster 1974

P. Eibergen, ‘De stroomrichting der wateren in de provincie Groningen’, in: Tijdschrift Koninklijk Nederlands Aardrijkskundig Genootschap, 2e serie 58 (1941), 466-475

P. Eibergen, ‘De grenzen van het Oldambt in de loop der tijden’, in: Tijdschrift Koninklijk Nederlands Aardrijkskundig Genootschap, 2e serie 58 (1941), 907-912

G.B. Engelen, ‘Oude dijken in de westelijke Dollardboezem’, in Tijdschrift van het Koninklijk Nederlands Aardrijkskundig Genootschap, 2e reeks, 82 (1965), 72-82

W.A. van Es, ‘Zes antoniniani van Valerianus tot Victorinus uit de Dollard’, in: Groningse Volksalmanak 1960, 122-126 ***antoniani?***

J. Ey, ‘Aufstrecksiedlungen am Dollart’, in: Ostfriesland. Führer zu archäologischen Denkmälern in Deutschland, dl. 35, Stuttgart 1999, 237-240

H.O. Feith, ‘Geschiedkundig berigt van de vorenstaande oud-Oldambster en Reiderlandsche landregten van 1471 en 1327’, in: Pro Excolendo Jure Patrio 6 (1846), 745-767

J.A. Feith, Catalogus der inventarissen van de archieven der voormalige zijnvestenijen en dijk­rechten in Groningen, Groningen 1901

S.J. Fockema Andreae, Studiën over waterschapsgeschiedenis, deel 6: Oostelijk Groningen, Leiden 1950

W.J. Formsma, ‘Het ontstaan van de rijksgrens bij Nieuweschans’, in: Groningse Volksalmanak 1950, opnieuw in: Geschiedenis tussen Eems en Lauwers, 84-97

W.J. Formsma, ‘De herbouw van de kerk te Bellingwolde in 1527’, in: Kultureel Maandblad Groningen 1 (1958/59), 194-195

W.J. Formsma, Geschiedenis tussen Eems en Lauwers, Assen/Maastricht 1988

P. Frerichs, ‘Die Grenze zwischen den Bistümern Münster und Osnabrück’, in: Jahrbuch der Gesellschaft für bildende Kunst und vaterländische Altertümer zu Emden 15 (1905), 453-464

R. Fruin, Overzicht der staatsgeschiedenis van Westerwolde tot zijn vereeniging met de XVII Nederlanden, Leiden 1886

C.C. Geertsema, Archief der Maatschappij tot Exploitatie van het onverdeelde Munnekeveen, Groningen 1918

H. Enno van Gelder, ‘Een 14e-eeuwse muntvondst te Winschoten’, in: Groningse Volksalmanak 1958, 145-151

R. Georgius, Boerderijen in het Klei-Oldambt, 1976

R. Georgius, ‘De geschiedenis van het Noordwestelijk Woldoldambt’, in: Boerderijen “Wold-Oldambt”, 1997, deel 2, 7-15

A.E. van Giffen, ‘Bouwstoffen voor de Groninger oergeschiedenis (III)’, in: Verslag van het Museum van Oudheden te Groningen 1939, 71-100 (daarin: Een oude kerkheuvel te Vriescheloo)

A.E. van Giffen, ‘Mededelingen omtrent een oudheidkundig bodemonderzoek in de kerk van Termunten, provincie Groningen’, in: Opus Musivum. Een bundel studies aangeboden aan Professor Doctor M.D. Ozinga ter gelegenheid van zijn zestigde verjaardag op 10 november 1962, Assen 1965, 31-58

K.F. Gildemacher, Waternamen in Friesland, Leeuwarden 1993

J. Goeman, ‘Die Sage von der untergegangenen Stadt Weenen im Reiderlande’, in: Upstalsboom-Blätter 3 (1913/14), 35-40

M.K.E. Gottschalk, Stormvloeden en rivieroverstromingen in Nederland. Storm Surges and River Floods in the Netherlands, 3 delen, Assen/Amsterdam 1971-1977

H. Gras, Bronnen voor de geschiedenis van Westerwolde, Groningen 1991

J.W. Griede en W. Roeleveld, ‘De geologische en paleografische ontwikkeling van het noordelijk  zeekleigebied’, in: Geografisch Tijdschrift 16 (1982), 439-455

H.A. Groenendijk, ‘Middeleeuwse veennederzettingen in Noordoost-Groningen’, in: Paleo-aktueel 1 (1989), 89-92

H.A. Groenendijk, ‘Middeleeuwse bedijking aan de rand van de Dollard bij Zuidbroek (Gr.)’, in Paleo-aktueel 2 (1991), 118-122

H.A. Groenendijk, Op zoek naar de horizon. Het landschap van Oost-Groningen en zijn bewoners tussen 8000 voor Chr. en 1000 na Chr., Groningen 1997

H.A. Groenendijk, ‘Nu ook vroegmiddeleeuws aardewerk uit Wagenborgen’, in: Historisch  Jaarboek Groningen 2001, 135-136

H.A. Groenendijk, ‘Vriescheloo tussen zand, veen en klei’, in: J.S.A. Huizing, Boerderijen in het kerspel Vriescheloo, Zuidlaren 2002, 684-697

H.A. Groenendijk, ‘Trechterbekermensen in Beerta’, in: Historisch Jaarboek Groningen 2003, 151-152

H.A. Groenendijk en J. Molema, ‘Het "Ol Kerkhof" van Scheemda: een kerk onder de klei’, in: Noorderbreedte. Tijdschrift over Natuur, Milieu en Landschap van Friesland, Groningen en Drente 13 (1989), 8-10 download pdf

H.A. Groenendijk en J. Molema, ‘Een middeleeuws steenhuis op het bedrijventerrein “De gouden driehoek” te Zuidbroek (Gr.)’, in: Paleo-aktueel 9 (1998), 88-93

H.A. Groenendijk en J.L. Smit, ‘Aan de oevers van de Ae. Verdwenen landschappen onder de Dollardklei’, in: Noorderbreedte. Tijdschrift over Natuur, Milieu en Landschap van Friesland, Groningen en Drente 16 (1992), nr. 3, 89-94 download pdf

H. Groenendijk en W. Schwarz, ‘Mittelalterliche Besiedlung der Moore im Einflußbereich des Dollarts’, in: Archäologische Mitteilungen aus Nordwestdeutschland 14 (1991), 39-68

H. Groenendijk en W. Schwarz, ‘Mittelalterliche Besiedlung der Moore im Einflußbereich am Dollart-Rand’, in: O.S. Knottnerus, P. Brood W. Deeters en H. van Lengen (red.), Rondom Eems en Dollard. Rund um Ems und Dollart. Historische verkenningen in het grensgebied van Noordoost-Nederland en Noordwest-Duitsland, Groningen/Leer 1992, 84-97

M. Gysseling, Toponymisch woordenboek van België, Nederland, Luxemburg, Noord-Frankrijk en West-Duitsland, Tongeren 1960

Tj.W. de Haan, Smeulend vuur. Groninger volksverhalen, Den Haag 1974

L. Hahn, Zwei ostfriesische Chronisten des 16. Jahrhunderts: Johannes Bade und Ernst Friedrich von Wicht. Eine textkritische Untersuchung, Aurich 1951

H. Haiduck, ‘Neue Untersuchungen an der Kirche von Bunde’, in: Jahrbuch der Gesellschaft für bildende Kunst und vaterländische Altertümer zu Emden 59 (1979), 78-86

H. Haiduck, Kirchenarchäologie. Beginn und Entwicklung des Kirchenbaues im Küstengebiet zwischen Ems- und Westermündung bis zum Anfang des 13. Jahrhunderts, Aurich 1992

H. Halbertsma, Overzicht van de stand van het oudheidkundig onderzoek in de Dollardgebieden, in opdracht van de “Dollard-Commissie” verricht, Typoscript, Amersfoort 1951

H. Halbertsma, ‘Sporen van verdronken dorpen en verlaten Cisterciënser kloosters. Dollardgebieden (Groningen)’, in: Berichten van de Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek in Nederland 3 (1952), 18-20

H. Halbertsma, ‘Smalagonia. Bijdrage tot de geschiedenis van het Oldambt’, in De Vrije Fries 42 (1955), 118-131

O.H. Harsema, ‘Een urnenveld onder Uiterburen bij Zuidbroek, gem. Oosterbroek’, in: Groningse Volksalmanak (1969), 194-205

B. Hazelhoff, ‘Wagenborgen aan en van de kust’, in Bulletin van de Historische Kring de Marne 4 (1977), afl. 2, 33-49, opnieuw in: Op het erf der Vaderen. Gedenkboek van de Hervormde Gemeente van Wagenborgen, uitg. ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan van het kerk­gebouw 1883-1983, Wagenborgen 1983, 106-119

B. Hazelhoff, ‘Borg en klooster te Dallingeweer’, in: Bulletin van de Historische Kring “De Marne” 9 (1986), 65-79

B. Hazelhoff, ‘Iets over de Groninger borgen van Focke Ukena, speciaal Reide en Oterdoom’, in: Bulletin van de Historische Kring “De Marne” 9 (1986), 85-88

B. Hazelhoff, ‘Steenhuizen in Westerwolde (1): Nieuw licht op de eerste Addinga’s’, in: Driemaandelijks Tijdschrift van de Vereniging voor Genealealogie en Historie van Westerwolde 22 (2001), afl. 4 (december), 87-94

A.H.L. Hensen en A.A. Beekman. Geschiedkundige Atlas van Nederland: De nieuwe bisdommen in de

        Noordelijke Nederlanden 1559-1961, Den Haag 1922 (pp. 49-53: Het bisdom Groningen)

E.W. Hofstee, Het Oldambt: een sociografie, deel 1: Vormende krachten, Groningen 1937

H. Homeier, ‘Der Gestaltwandel der ostfriesischen Küste im Laufe der Jahrhunderte. Ein Jahrtausend ostfriesischer Deichgeschichte’, in: J. Ohling (red.), Ostfriesland im Schutze des Deiches, dl. 2, Pewsum 1969, 3-75

H. Homeier, ‘Einbruch und weitere Entwicklung des Dollart bis um 1600’, in: Forschungsstelle für Insel- und Küstenschutz der Niedersächsischen Wasserwirtschaftsverwaltung. Jahresbericht 28 (1976), 39-81 en B 2, bijl. 1-14

T.C. van Hoorn, ´Het stroomgebied van de Termunter Ae en de Fimel Ae´, in: Bulletin van de Historische Kring "De Marne" 9 (1986), 80-84

O.G. Houtrouw, Ostfriesland. Eine geschichtlich-ortskundige Wanderung gegen Ende der Fürstenzeit,      Aurich 1889-1891, repr. Leer 1974

J.Y. Huis in 't Veld, Een archeologisch inventariserend veldonderzoek (IVO) door middel van een bureau-onderzoek en grondboringen aan de Groenelaan te Woldendorp, gemeente Delfzijl (Gr.), Groningen 2005 (ARC-Rapporten 2005-17) download

J.S.A. Huizing, Boerderijen in het kerspel Vriescheloo, Zuidlaren 2002

[W. Itzen], ‘Inseln im Dollart’, in: Der Deichwart 52 (1926) (niet gezien)

A. Jager, J.J. Lenting, Rapportage aanvullende archeologische inventarisatie 1: Winschoten, Jirnsum 2002 (Synthegra, Projectnr.: 172057) (betreft Beertsterweg)

T. Janssen, ‘Über unsere Kenntnis von den frühen Deichen in Ostfriesland’, in: Jahrbuch der Gesellschaft für bildende Kunst und vaterländische Altertümer zu Emden 51/52 (1971/72), 111-119, 225-226

J. Jelsma en C. Tulp, Archeologische verkenningen rond Wedde, Groningen 2001 (De Steekproef, Booronderzoek Rapport 2001.09.1)

J. Jelsma, Een verkennend archeologisch onderzoek aan de Burg. Garreltsweg in Woldendorp, Zuidhorn 2003 (De Steekproef, RD 264,63/588,73)( Briefrapport 2003-08/7)

J.G.C. Joosting, Geschiedkundige Atlas van Neerland: De kerkelijke indeeling omstreeks 1550, tevens kloosterkaart, dl. 2: De bisdommen Münster en Osnabrück in Groningen en Friesland, Den Haag 1921 (pp. 57-64: de proosdij Farmsum; pp. 65-67: Het Osnabrücksche (aartsdiakonaat?) Bellingwolde en Westerwolde)

A.O. van Kerkwijk, ‘Muntvondst te Wagenborgen (Gron.)’, in: Bulletin van den Nederlandschen        Oudheidkundigen Bond 2 (1901), 33-35

R.H.J. Klok, ‘Terpen zullen ons een zorg zijn’, in: Groningse Volksalmanak 1974/75, 129-166

E. Knol, De Noordnederlandse kustlanden in de vroege middeleeuwen, Groningen 1993 (pp. 38-49 Eems-Dollard estuarium)

E. Knol, 'Het Karolingisch grafveld op de Bultvenne bij Termunterzijl - de campagnes 1782-1784 en 1818’, in: Jaarverslagen van de Vereniging voor Terpenonderzoek 83-90 (1999-2006, verschenen 2007), 104-125

E. Knol, M. Driebergen en J.M.M. Hermans (red.), Hel en hemel. De middeleeuwen in het Noorden. Groninger Museum 13 april – 2 september 2001, Groningen 2001

J.P. Koers, ‘Over steenhuizen, langhuizen en Oldambtster boerderijen’, in: Duvekoater: Tijdschrift voor leden van de Historische Vereniging Gemeente Scheemda nr. 31 (2003), 3-12

P.B. Kooi, K. Klaassens en J.H. Zwier, ‘Een onbekend steenhuis te Heveskes (Gr.)’, in: Paleo-aktueel 5 (1994), 115-119

J. Kooper, Het waterstaatsverleden van de provincie Groningen, Groningen/Batavia 1939

A. Koopmans, Hoe het toen was. Een boek met historische feiten uit Wagenborgen, Wagenborgen 1976

R.E. Künzel, D.P.Blok en J.M.Verhoeff, Lexicon van Nederlandse toponymen tot 1200, Amsterdam 1988, 2e druk 1989

A.W. Lang, Kleine Kartengeschichte Frieslands zwischen Ems und Jade, 1962, Norden 1989

P. Leendertsz jr., ‘Inridich’, in: Tijdschrift voor Nederlandse Taal en Letterkunde 39, N.R. 31 (1920), 106-109

H. van Lengen, Geschichte des Emsigerlandes vom frühen 13. bis zum späten 15. Jahrhundert, Aurich 1973

H. van Lengen, ‘Zur Baugeschichte des Steinhauses in Bunderhee’, in: Ostfriesland. Zeitschrift für Kultur, Wirtschaft und Verkehr 1978, afl. 2, 8-14

H. van Lengen, ‘Das Steinhaus von Bunderhee und die Unkenburg in Leer’, in: Ostfriesland. Führer zu archäologischen Denkmälern in Deutschland, dl. 35, Stuttgart 1999, 206-210

H. van Lengen (red.), Die Friesische Freiheit des Mittelalters – Leben und Legende, Aurich 2003

H. van Lengen, ‘Tota Frisia: Sieben Seelande und mehr. Die territoriale Gliederung des freien Frieslands im Mittelalter: ein Überblick mit einer Karte’, in: Van Lengen, Die Friesische Freiheit (2003), 56-89

H. van Lengen, ‘Karl der Große, Jungfrau Maria und andere Heilsbringer als Garanten und Patrone Friesischer Freiheit. Zu den Siegeln der Landesgemeinden Frieslands im Mittelalter’, in: Van Lengen, Die Friesische Freiheit (2003), 90-133

M. van Lengen, Rheiderlands Kirchen. Entdeckungsreise zu Gotteshäusern aus acht Jahrhunderte, Weener 2000 (niet gezien)

F. van Lessen, Holtgaste, Leer 1997 (niet gezien)

W.A. Ligtendag, De Wolden en het water. De landschaps- en waterstaatsontwikkeling in het lage land ten oosten van de stad Groningen vanaf de volle middeleeuwen tot ca. 1870, Groningen 1995

W.A. Ligtendag, ‘Vroeg-middeleeuwse toponiemen in de goederenadministratie van Fulda en Werden te lokaliseren in Groningen’ in: Naamkunde 30 (1998), 31-43

G. Lohse, Geschichte der Ortsnamen im östlichen Friesland zwischen Weser und Ems. Ein Beitrag zur historischen Landeskunde der deutschen Nordseeküste, Oldenburg 1935, repr. Wilhelmshaven 1996

G. Lohse, ‘Rodenkirchen. Zur Deutung des Namens’, in: Oldenburger Jahrbuch 51 (1951), 122-127

W. Lüpkes, ‘Siedelungs- u. Flurnamen des Kreises Weener’, in: Der Deichwart 4 (1928/29), 90-91, 93-99

J.G. Marschhaupt, Bodemkundige onderzoekingen in het Dollardgebied, Den Haag 1948

J. Meijering, 'Oldambt, streek van de verplaatste dorpen' , in: Noorderbreedte (1987), 88-92 download pdf

W.G.J. Meulenkamp, Een bewaard landschap: cultuurhistorische waardestelling van het buitengebied Nieuweschans, inzonderheid de Hamdijk (cum annexis), Utrecht 2002

H.W.H. Mithoff, Kunstdenkmale und Alterthümer im Fürstenthum Ostfriesland und Harlingerland, Leer 1989 (oorspr. Hannover 1980 onder de titel: Kunstdenkmale und Alterthümer im Hannoverschen, dl. 7)

J.H.D. Möhlmann, Kritik der friesischen Geschichtsschreibung überhaupt und der des Dr. Onno Klopp insbesondere, Emden 1862 (pp. 134-136)

R. Möller, ‘Zum Alter der ostfriesischen Ortsnamen’, in: Beiträge zur Namenforschung 3 (1968), 335-372

J. Molema, ‘De opgravingen op het kerkhof van het verdronken dorp Scheemda’, in: Paleohistoria 32 (1990), 247-270

J. Molema, ‘Van de Mieden, Egeste en Broke. De middeleeuwse nederzettingsgeschiedenis van het zuidwestelijk Wold-Oldambt in kort bestek’, in Groninger Kerken 10 (1993), 129-136 (ook verschenen in: Palaeohistoria 33-34 (1991-92), 311-320)

J. Molema, ‘Kerken in de voormalige Dollardboezem’, in: Paleo-Aktueel 2 (1991), 123-126

J. Molema, ‘Een steenhuis te Midwolda (Oldambt, Gr.)’, in: Paleo-aktueel 6 (1995), 129-132

J. Molema, ‘Meeden in de Middeleeuwen’, in: Boerderijen “Wold-Oldambt”, deel 2, 1997, 221-227

J. Molema en H.W. Veenstra, Gasleidingaanleg Oude Statenzijl-Midwolda, Gastransport services / NV Nederlandse Gasunie: een inventariserend archeologisch onderzoek (RAAP-Rapport), Amsterdam 2004

H.J. Moltmaker, ‘Friese muntslag in het Groningse: de Reiderschans aan het einde van de 16e eeuw’, in: Paleo-aktueel 11 (1999), 107-109

J. Naarding, ‘Groninger toponiemen [over Westercili en Nunspete]’, in: Driemaandelijkse Bladen 11 (1959), 118-121

S.J. Molen, ‘Bijzondere vondsten van Fries belang in Groningen-stad: “Prophecye van Jarfke” al in 1597 in Franeker gedrukt’, in: Leeuwarder Courant 19 april 1980

R. Mühring, Die Frühgeschichte von Bingum, Weener 1985 (niet gezien)

J. Naarding, ‘Groninger toponiemen: I. in Westercili, II. Nutspete’, in: Driemaandelijksche bladen 11 (1959), 118-121

P.N. Noomen, ‘De middeleeuwse namen op -hove en -have in Noord-Nederland en Noordwest-Duitsland’, in: Fryske nammen 8 (1989), 23-52

P.N. Noomen, ‘Middeleeuwse bezitsverhoudingen in noordoost-Fivelingo’ in: E. de Boer, L.E. Bos en O.T. Mulder-Steenbrink (red.), Het Bierumer Boerderijenboek. Een bijdrage tot de geschiedenis van noordoost-Fivelingo, Scheemda 1996, 59-82

G.D. Ohling, ‘Die ostfriesischen Wehre und Wehrwüstungen’, in: Fryske Plaknammen 4 (1951), 65-70

H.G. de Olde, ‘De Nederlandse Hervormde kerk te Noordbroek’, in: Publicatiemap Stichting Oude Groninger Kerken 2 (1974-1978), 49-62 [1975]

H.G. de Olde, ‘Tufstenen kerken in Groningen’, in: Groninger Kerken 19 (2002), 4-31

H.G. de Olde, ‘Tufstenen kerken in Groningen, een nalezing’, in: Groninger Kerken 20 (2003), 15-19

A.P. Oost, Dynamics and Sedimentary Development of the Dutch Wadden Sea with Emphasis on the Frisian Inlet. A Study of the Barrier Islands, Ebb-Tidal Deltas, Inlets and Drainage Basins, Utrecht 1995

M.D. Ozinga, De Nederlandse monumenten van geschiedenis en kunst: geïllustreerde beschrijving, dl. 6: De provincie Groningen, 1e stuk: Oost-Groningen, Den Haag 1971 (oorspr. 1940)

Provinciale Planologische Dienst Groningen, Hoogtelijnen provincie Groningen, Groningen 1990

J.C. Ramaer, ‘De vorming van den Dollart en de terpen in Nederland, in verband met de geografische geschiedenis van ons polderland’, in: Tijdschrift Koninklijk Nederlandsch Aardrijkskundig Genenootschap 26 (1909), 1-61, 264-265

H. Reimers, Aus Weeners vergangenen Tagen. Vortrag im Heimatverein Weener, Leer 1923 (niet gezien)

W. Reinhardt, ‘Die Orts- und Flurformen Ostfrieslands in ihrer siedlungsgeschichtlichen Entwicklung’, in: J. Ohling (red.), Ostfriesland im Schutze des Deiches, dl. 2, Pewsum 1969, 201-375

C. Reinhold, ‘Kurze Darstellung der Entstehung des Dollarts im Jahre 1277, so wie der Folgen davon’, in: Ostfriesisiches Volksbuch 1 (1831), 63-74

A. Remmers, Von Aaltukerei bis Zwischenmooren. Die Siedlungsnamen zwischen Dollart und Jade, Leer 2004

K. von Richthofen, Untersuchungen über Friesische Rechtsgeschichte, dl. 2, band 2, Berlijn1882

K.A. Rienks en D. Rienst-Wallinga, ‘De Allerheljenfloed fan 1570 yn Grinslân’, in: K. de Vries en HJ.P. Winsemius (red.), De Allerheiligenvloed van 1570, Leeuwarden 1970, 41-61

J.G. Rijkens, ‘Geschiedkundige verhandeling van het klooster Grijzemonniken onder Termunten, alsmede van Termunten’, in: Almanak ter Bevordering van Kennis en Goeden Smaak (1833), 24-57

A. Risius, Stadt Weener (Ems). Geschichte der Stadt im Rheiderland, Weener 1979, 2e herz. druk Weener 1994

F. Ritter, ‘Die Haseborg und das Emsbett zwischen Leerort und Weener’, in: Upstalsboom-Blätter 6 (1916-17), 90-92

F. Ritter, ‘Der Ursprung der Karten des untergegangenen Dollart Landes’, in: Upstalsboom-Blätter 10-11 (1921-23), 130-131

F. Ritter en K.H. Jacob-Friesen, ‘Die frühgeschichtliche und mittelalterliche Dollartfund auf dem Nesserlander Watt in Mai 1921 und 1922’, in: Jahrbuch der Gesellschaft für bildende Kunst und vaterländische Altertümer zu Emden 21 (1925), 237-245

W. Roeleveld, The Groningen Coastal Area. A Study in Holocene Geology and Low-land Physical Geography, Amsterdam 1974 (pp. 143-153: The Dollard area)

O.D.J. Roemeling, ‘Oldambtster geslachten’, in: De Nederlandsche Leeuw 87 (1980), kol. 1-28, 2-13-259; 99 (1982), kol. 260-270, 412-440; 100 (1983), kol. 404-428; 101 (1984), kol. 133-152; 102 (1985), k. 410-445, en volgende jaren**

G.J. de Roller, Een archeologisch inventariserend veldonderzoek (IVO) door middel van een bureau-onderzoek en boringen aan de Bovenburen, Kloostergang en Oude Hornweg te Winschoten, gemeente Winschoten (Gr.), Groningen 2005 (ARC-Rapporten 2005-69) download

G.J. de Roller, Een archeologisch bureau-onderzoek en een archeologsich inventariserend veldonderzoek (IVO) door middel van boringen aan de Mello Coendersbuurt 4 en 39 te Termunterzijl, gemeente Delfzijl (Gr.), Groningen 2006 (ARC-Rapporten 2006-34) download

R.W.M. van Schaïk, ‘Omvang en kwaliteit van het cultuurareaal in Groningerland tijdens de 16de en 17de eeuw’, in: Historisch-geografisch tijdschrift 2 (1984), 9-19

S. Schleicher, ‘Zur Entstehung der sog. ostfriesischen Registers in den frühen Werdener Urbaren’, in: Emder Jahrbuch 77 (1997), 7-40

L. Schmitz-Kallenberg, ‘Zur Geschichte des friesischen Offiziats und Archdiakonats der münsterischen Diozäse im 16. Jahrhundert’, in: Zeitschrift für vaterländische Geschichte und Altertumskunde, hg. vom Verein für Geschichte und Altertumskunde Westfalens 75(1917), deel 1, 281-296 (niet gezien)

M. Schönfeld, Veldnamen in Nederland. Mededelingen der Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen, afl. Letterkunde, N.R. 12, afl. 1, Amsterdam 1950, herdr. Arnhem 1980

M. Schroor, Atlas der Provincielanden van Groningen (1722-1736), Groningen 1996

M. Schoor, Atlas der Stadslanden van Groningen (1724-1729), Groningen 1997

M. Schroor, Stadsstaat Groningen. De Groninger stadsrechten en hun buitenbezittingen 1612-2000, Groningen 1999

M. Schroor, De Atlas van Kooper: oude kaarten van de provincie Groningen, Bedum 2003

H. Schuhmacher, Die Flurnamen Ostfrieslands, 6 delen, Aurich 2002

J. Schulte, Verlaat: (K)eine Chronik der ehemalige Gemeinde Dollart. Festschrift zur 250-Jahrfeier von Ditzumer-Verlaat, Dollart-Bunde 2003

W.E. Schwarz, ‘Zur Visitation des Archdiakonats Friesland in den Jahren 1554 und 1567’, in: Zeitschrift für vaterländische Geschichte und Altertumskunde, hg. vom Verein für Geschichte und Altertumskunde Westfalens 75 (1916), deel 2, 305 ff (niet gezien)

W. Schwarz, ‘Bericht über die Ausgrabung auf der Burg bei Bunde (Kreis Leer) im Jahre 1973’, in: Nachrichten aus Niedersachsens Urgeschichte 45 (1977), 221-243

W. Schwarz, ‘Ausgrabungen am Steinhaus zu Bunderhee’, in: Ostfriesland. Zeitschrift für Kultur, Wirtschaft und Verkehr 1978, afl. 2, 14-18

W. Schwarz, ‘Die Emsufersiedlungen im Reiderland’, in: Ostfriesland. Führer zu archäologischen Denkmälern in Deutschland, dl. 35, Stuttgart 1999, 231-237

G. Siebels, ‘Die Siedlungsnamen der Gastendörfer des Auricherlandes’, in: Collectanea Frisica. Beiträge zur historischen Landeskunde Ostfrieslands. Walther Deeters zum 65. Geburtstag, red. H. van Lengen, Aurich 1995, 75-100

B.E. Siebs (red.), Das Reiderland. Beiträge zur Heimatkunde des Kreises Weener, Kiel 1930, herdr.  Leer 1974 (onder de titel: Das Rheiderland)

B.W. Siemens, Toelichting behorende bij de historische atlas van de provincie Groningen, Groningen 1957

B.W. Siemens, Historische atlas van de provincie Groningen, Groningen 1962

B.W. Siemens, Dijkrechten en zijlvesten, Groningen 1974

B.W. Siemens, Kaart van het verdronken Dollardgebied, lichtdruk, Waterschap Oldambt ca. 1970

J.J. Smedes, De Nieuwe- of Langakkerschans. Geschiedenis van een vesting, grensdorp en zeeha­ven, aan en van de Dollard, Zaltbommel 1975

L.A.H. de Smet, 'Rodoorngronden in het Dollardgebied', in: Boor en Spade 4 (1951), 114-122 download pdf

L.A.H. de Smet, 'Bouwtegronden', in: Boor en Spade 6 (1952), 51-59 download pdf

L.A.H. de Smet, 'De bodemgesteldheid van de oudste Dollardpolders met betrekking tot eventuele grondverbetering', in: Boor en Spade

     5 (1952), 141-149 download pdf

L.A.H. de Smet,  'Bodemgesteldheid van het Oost-Groninger kleigebied', in: Groninger landbouwblad 37 (1959), 397B-D

L.A.H. de Smet, ‘Die holozäne Entwicklung des niederländischen Randgebietes des Dollarts und der Ems’, in: J.H. van Voorthuysen (red.), Das Ems-Estuarium (Nordsee). Ein sedimentologisches Symposium (Verhandelingen van het Koninklijk Nederlands Geologisch-mijnbouwkundig Genootschap, dl. 19), Den Haag 1960, 15-23

L.A.H. de Smet, Het Dollardgebied. Bodemkundige en landbouwkundige onderzoekingen in het kader van de bodemkartering, Wageningen 1962

L.A.H. de Smet, 'Die Bodembeschaffenheit des Tongebietes im östlichen Groningen', in: Boor en Spade 12 (1962), 90-102 download pdf

L.A.H. de Smet en J.J. Vleeshouwer, 'De bodemkundige opbouw van het Groninger kleigebied', in: Boor en Spade 8 (1956), 142-159 download pdf

A.J. Smith, ‘Het eiland Ulsda’, in: Groningse Volksalmanak 1901, 196-224

A.J. Smith, ‘Nog iets over het eiland Ulsda’, in: Groningse Volksalmanak 1901, 239

A.J. Smith, ‘Verlies en aanwinst van land in de provincie Groningen gedurende de negentiende eeuw’, in: Bijdragen tot de Kennis van de Provincie Groningen en Omgelegen Streken 1, 3e en 4e stuk (1901), 225-284

F.L. Snijders, Fysische geografie van de provincie Groningen, Rapport Provinciale Planologische Dienst, Groningen 1985

G.A.H. Somsen, Dijken in de Dollard: een methodologisch onderzoek naar het gebruik van kaarten in de historische geografie, scriptie Amsterdam 1988 (niet gezien)

J.F. Steenhuis, ‘Aantekeningen bij de Prophecye van Jaarfke’, in: Neerlands Volksleven 8 (1958), 88-91

E. Strahl, Art. ‘Reiderland’ in: Reallexikon der Germanischen Altertumskunde 24 (2003), 348-361

G. A. Stratingh, zie G. Acker Stratingh

H. Streif, Das ostfriesische Küstengebiet: Nordsee, Inseln, Watten und Marschen, 2e herz. dr., Berlijn/Stuttgart 1990 (Sammlung geologischer Führer, dl. 73)

W. Stüwer, ‘Zur Werdener Besitzgeschichte in Friesland’, in: Westfalen. Hefte für Geschichte, Kunst und Volkskunde 51 (1973), 57-66 (betreft Reide)

H. Stuut, ‘Oldambtsters ten tijde van de drost Roelof Huinge (1518-1530)’, in: Gruoninga 41 (1996/97)

M. Suur, Geschichte der ehemaligen Klöster in der Provinz Ostfriesland. Ein Versuch, Emden 1838, herdr. Niederwalluf bei Wiesbaden 1971

C. Tromp (red.), Groninger kloosters, Assen/Maastricht 1989

S.J. Tuinstra et al., Middeleeuwse bewoningssporen op de wierde van Woldendorp. Een archeologische opgraving aan de Burgemeester Garreltsweg te Woldendorp, gemeente Delfzijl (Gr.), Groningen 2006 (ARC-Publicaties 151) download

Tussen ‘t Zieldaip en ‘t Grootmoar. Vijf eeuwen leven en werken in Nieuw-Scheemda en ‘t Waar [door G. Cazemier, O.S. Knottnerus, B. Koning, R. Mantingh en K. Nieland Fzn.], z.pl. 1985

H.W. Veenstra, Bestemmingsplan Blauwe Stad, gemeenten Reiderland, Scheemda en Winschoten een aanvullende archeologische inventarisatie (AAI), Amsterdam 2000 (RAAP-rapport 600 0925-6229)

G.P. van der Ven (red.), Leefbaar laagland. Geschiedenis van de waterbeheersing en landaanwin­ning in Nederland, Utrecht 1993

H.J. Versfelt, ‘De kerken van het Oldambt in 1545’, in: Groninger Kerken 18 (2001), 4-17

Sj. Visser, 'Aan de oevers van de oude Dollard', in: Noorderbreedte 14 (1990), 152-156 download pdf

J.J. Vredenberg-Alink, De kaarten van Groningerland. De ontwikkeling van het kaartbeeld van de tegenwoordige provincie Groningen, Uithuizen 1974

W. de Vries, ‘Groninger plaatsnamen enz.’, in: Nomina Geographica Neerlandica 9 (1934), 22-61

W. de Vries, Groninger plaatsnamen, Groningen/Batavia 1946

E. Wassermann, Aufstrecksiedlung in Ostfriesland. Ein Beitrag zur Erforschung der mittelalterlichen Moorkolonisation, Aurich 1985

E. Wassermann, Opstreknederzettingen in Oost-Friesland, in: Historisch-Geografisch Tijdschrift 7 (1989), 18-27

N. Westendorp, ‘Over eenen ontdekten grafheuvel, te Termunterzijl’ in: Antiquiteiten, een oudheidkundig Tijdschrift 1 (1820), 1-62

R. Westerhoff, Twee hoofdstukken uit de geschiedenis van ons dijkwezen; met oudheidkundige aanteekeningen, inzonderheid betrekkelijk de Provincieën Groningen en Friesland, Groningen 1865

H. van Westing, ‘Grondig bekeken: archeologische vondsten uit Winschoten’, in: Oud Winschoten 1 (1998), afl. 1, 10-11, 3 (2001), afl. 6, 15-16, 4 (2002), afl. 8, 18-19

H. van Westing, ‘Een schans om s'Lands frontier te sterken: twintig jaar archeologisch en historisch onderzoek in de vesting Oudeschans (Groningen)’, in: M.H. Bartels, E.H.P. Cordfunke & H. Sarfatij (red), Hollanders uit en thuis. Archeologie, geschiedenis en bouwhistorie gedurende de VOC-tijd in de Oost, de West en thuis. Cultuurhistorie van de Nederlandse expansie (SCHI-reeks, 2), Hilversum 2002, 111-124

H. Wiemann, Aus vergangenen Tagen. Chronik der Samtgemeinde Bunde, Bunde 1983

D. Wildvang, Das Reiderland, Upleward 1921

A. Willebrands, ‘De St.-Benedictusabdij te Menterwold’, in Cîteaux in de Nederlanden 7 (1956), 215-223

C. Woebcken, Die Entstehung des Dollarts, Aurich 1928

M. van der Woude, ‘Oud-Westerwolde. Waar liggen de noordgrenzen van dit gebied?’, in: Groningse Volksalmanak 1952, 123-142

M. van der Woude, ‘De vroegere structuur van het tegenwoordige dorp Blijham’, in: Groningse Volksalmanak 1956, 108-126

B. Wubbels, ‘De Dollard. Van roggebrood tot biefstuk’, kandidaatsscriptie geschiedenis, Groningen 1977

P. Zuidema, ‘Oudheden van Wester- en Heiligerlee’, in: Groninger Volksalmanak 1840, 140-146

Terug naar de inhoudsopgave

 

Historische kaarten (links)

 

*       Braun en Hogenberg: Emden 1575

*       Laurentius Michaelis 1579

*       Lucas Jansz. Waghenaer 1585

*       Johannes Florianus 1595

*       Ubbo Emmius 1595

*       Ubbo Emmius — Peter Kaerius 1617

*       Ubbo Emmius — Atlas Blaeu 1630

*       Gerard Outhof 1720

*       Eems en Dollard (recente zeekaart)

*       Michael Recke’s Ostfrieslandkarten-Seiten

*       Das alte Ostfriesland

*       Koninklijke Bibliotheek — Atlas van der Hagen en Atlas Beudeker

 

 

Norbert Fiks, Die Römer in Ostfriesland (1997-2002)

Middeleeuwse veenboeren in de Dollard

Ostfriesische Landschaft: Ausgrabungen, Grabungsberichte, Fundchroniken

Dollardsage